Ngò rí chắc hẳn là một loại rau gia vị khá gần gũi với người Việt Nam, hương thơm tuyệt với của hoa và chanh có trong rau mùi khiến chúng ta nhớ mãi. Ngò rí cũng là một loại rau được dùng nhiều trong các nền ẩm thực thế giới như Châu Á, Latinh, Ấn Độ và cả Châu Âu. Không những được dùng làm gia vị, nó còn có nhiều lợi ích sức khỏe, chiết xuất tinh dầu ngò rí cũng được dùng nhiều trong liệu pháp hương thơm. Hãy cùng Gani tìm hiểu về ngò rí và tinh dầu ngò rí qua bài viết dưới đây bạn nhé!
Ngò Rí Là Gì?
Ngò rí là một loại gia vị được trồng từ những hạt nhỏ tròn, có màu nâu của cây ngò rí có tên khoa học Coriandrum sativum , là loài thực vật thuộc họ rau mùi tây.
Từ ngò rí có thể được sử dụng để mô tả toàn bộ thực vật: lá, thân, hạt, mọi thứ. Nhưng khi nói đến ngò rí, hầu hết mọi người đang nhắc đến một loại gia vị được trồng từ hạt của cây.
Lá của cây thường được gọi là ngò, xuất phát từ tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là rau mùi. Rễ ngò rí cũng xuất hiện trong ẩm thực cho món cà ri Thái.
Đặc điểm ngò rí
Cây ngò rí thân thảo cao khoảng 30-50cm. Lá ở gốc có cuống dài, có 1-3 lá chét, hình lá ngò rí hơi tròn và xòe ra thành 3 thùy có khía răng to và tròn.
Hoa ngò rí thì chúng ta ít thấy, nó có màu trắng hoặc hơi hồng hợp thành chùm gòm 3-5 gọng. Quả ngỏ rí bế đôi hình cầu, nhãn dài từ 2-4mm gồm hai nữa, đường kính 3–5 mm.
Nguồn gốc của ngò rí
Người ta còn biết rất ít về nguồn gốc của cây ngò rí , mặc dù người ta thường cho rằng nó có nguồn gốc từ Địa Trung Hải và các vùng của Tây Nam Châu Âu.
Các chuyên gia tin rằng việc sử dụng loại rau này có từ ít nhất 5.000 năm trước Công nguyên Các tài liệu tham khảo về rau mùi có thể được tìm thấy trong các tác phẩm tiếng Phạn và hạt đã được đặt trong các ngôi mộ Ai Cập.
Rau ngò rí thậm chí còn được nhắc đến trong Cựu Ước, trong đó manna cung cấp cho những người Do Thái chạy trốn khỏi Ai Cập được mô tả giống như hạt rau mùi.
Rau mùi là một trong những loại thảo mộc đầu tiên được trồng bởi những người thực dân Mỹ ở Massachusetts. Và những người Pháp ở thế kỷ XVII đã sử dụng ngò rí chưng cất để làm một loại rượu.
Ngày nay, ngò rí được trồng ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới trên khắp thế giới và loại rau này được sử dụng trên toàn thế giới.
Ngò rí có vị như thế nào?
Hạt rau ngò rí có hương chanh dễ chịu và hương hoa. Hương vị kết hợp tốt với thì là và nhiều công thức nấu ăn thơm ngon của 2 loại rau gia vị này.
Với vị cay, mùi thơm nhẹ tính ấm khi ăn hay nấu canh mang lại cảm giác ngon miệng đồng thời khử mùi tanh cũng khá tốt.
Tinh dầu ngò rí là gì?
Tinh dầu ngò rí là loại tinh dầu được chiết xuất từ hạt của cây ngò rí thông qua quá trình chưng cất hơi nước.
Tinh dầu ngò rí có chứa các hợp chất quan trọng như borneol, cineole, cymene, dipentene, linalool, phellandrene, pinene, terpineol và terpinolene mang lại nhiều lợi ích sức khỏe bao gồm đặc tính chống oxy hóa, làm sạch không khí, cải thiện tâm trạng.
Ngoài ra, xeton có trong tinh dầu ngò rí cũng hỗ trợ chăm sóc da, cải thiện hệ tiêu hóa và mang lại mùi thơm đặc trưng cho tinh dầu.
5 Tác Dụng Của Tinh Dầu Ngò Rí
Ngò rí cũng là một loại dược liệu đa năng không kém gì khi dùng nó trong nhà bếp. Tinh dầu ngò rí có rất rất nhiều tác dụng hữu ích với sức khỏe bao gồm:
1. Công dụng của tinh dầu ngò rí cải thiện làn da
Một trong những công dụng phổ biến nhất của tinh dầu ngò rí là thúc đẩy làn da khỏe mạnh, sạch sẽ và thông thoáng. Tinh dầu có hàm lượng chất chống oxy hóa cao giúp rau mùi có khả năng ngăn ngừa tác hại của các gốc tự do.
Mặc dù da xấu đi một cách tự nhiên khi chúng ta già đi nhưng tổn thương do căng thẳng , ô nhiễm môi trường và ánh nắng mặt trời có thể đẩy nhanh quá trình lão hóa.
Các chất chống oxy hóa trong ngò rí làm chậm quá trình này và thậm chí có thể đảo ngược một số tác hại. Khi được sử dụng ngoài da, sau khi được pha loãng với dầu vận chuyển như jojoba, dầu hạnh nhân hoặc dầu dừa, rau mùi làm giảm các đốm đồi mồi và giảm sự xuất hiện của các nếp nhăn.
Do đặc tính kháng khuẩn của nó, ngò rí cũng có thể là một bổ sung tuyệt vời cho thói quen chăm sóc da giúp ngăn ngừa mụn trứng cá và mụn đầu đen.
Nó cũng có thể giữ lại lượng dầu thừa để có làn da sáng hơn, khỏe mạnh hơn. Thêm một vài giọt tinh dầu ngò rí vào kem dưỡng ẩm hoặc toner để làm đẹp da bạn nhé.
2. Tác dụng của tinh dầu ngò rí hỗ trợ làm dịu dạ dày
Tinh dầu ngò rí còn được biết đến với tác dụng giảm khó chịu các vấn đề về dạ dày, thúc đẩy hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Bạn có thể pha loãng tinh dầu ngò rí với dầu nền hoặc kem dưỡng da rồi xoa nhẹ nhàng lên vùng bụng theo vòng tròn theo chiều kim đồng hồ.
Không có gì bí mật khi rau mùi là một loại gia vị siêu sao trong nhà bếp. Điều mà nhiều người không biết là tinh dầu rau mùi cũng có thể được tiêu thụ một cách an toàn và giúp giảm các vấn đề về dạ dày.
Tinh dầu cũng có thể được dùng bên trong nhưng phải được pha loãng. Pha một giọt vào một cốc nước ấm với chanh và uống. Sử dụng một trong hai phương pháp nếu cần để giảm táo bón và đầy hơi, hoặc lặp lại hàng ngày để giảm bớt các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích (IBS).
Tinh dầu ngò rí cũng có tác dụng giúp cải thiện tiêu hóa sau bữa ăn hoặc tăng cảm giác thèm ăn trước khi ăn. Ngoài ra, hãy pha một giọt dầu vào một tách trà thảo mộc nóng để làm dịu dạ dày và thư giãn.
Ngoài ra, một số bằng chứng cho thấy ngò rí có thể hỗ trợ giảm cân khi kết hợp với chế độ ăn uống và tập thể dục hợp lý. Tinh dầu hoạt động bằng cách phá vỡ chất béo và kích thích các enzym chịu trách nhiệm cho quá trình tiêu hóa.
3. Công dụng giảm kích ứng của tinh dầu ngò rí
Một trong những công dụng của tinh dầu ngò rí là hỗ trợ điều trị kích ứng da nhờ đặc tính kháng nấm, kháng khuẩn của nó.
Một số người thường dùng tinh dầu ngò rí để hỗ trợ chống nấm tại nhà bằng cách trộn tinh dầu ngò rí với các loại tinh dầu khác như chanh, bạc hà hoặc tinh dầu tràm với dầu vận chuyển.
Bảo quản hỗn hợp trong hộp kín và bôi bên ngoài các bệnh nhiễm trùng do nấm như nấm da chân hoặc nấm ngoài da. Sử dụng hai lần một ngày sau khi làm sạch vùng da bị mụn.
Tinh dầu ngò rí cũng có hiệu quả trong việc giảm kích ứng da nhẹ như cháy nắng, bong tróc da hoặc môi nứt nẻ. Tinh dầu giúp làm mát và làm dịu da và thậm chí có thể giảm ngứa.
4. Tác dụng giảm đau của tinh dầu ngò rí
Với đặc tính chống viêm, tinh dầu ngò rí có tác dụng giảm đau và cải thiện lưu thông hiệu quả. Nó hoạt động bằng cách giảm sưng ở các khớp cứng hoặc cơ bị đau, đồng thời thúc đẩy lưu thông đến các khu vực bị ảnh hưởng để tăng tốc độ chữa bệnh.
Hãy thử sử dụng tinh dầu ngò rí để ngăn ngừa cơn đau do viêm khớp, viêm gân, cứng cơ… Tinh dầu cũng được biết là có tác dụng ngăn chặn và ngăn ngừa co thắt cơ. Thoa tinh dầu ngò rí đã pha loãng vào các khu vực bị ảnh hưởng hoặc thêm nó vào dầu xoa bóp để giảm bớt.
Tinh dầu rau mùi có thể được sử dụng thơm trong máy khuếch tán hoặc xông hơi để giảm đau do cảm lạnh hoặc nhiễm trùng xoang. Tinh dầu này sẽ thông mũi giúp bạn thở dễ dàng hơn.
Tinh dầu cũng có thể được sử dụng để giảm đau do đau bụng kinh. Xoa tinh dầu ngò rí đã pha loãng lên vùng bụng theo chuyển động theo chiều kim đồng hồ cho đến khi hấp thụ hoàn toàn.
Tinh dầu rau mùi cũng được chứng minh là có tác dụng giảm đau nhức đầu và đau răng. Hãy thử pha một hoặc hai giọt vào một cốc nước và ngậm quanh miệng để làm sạch răng. Bạn sẽ nhận được thêm lợi ích là hơi thở thơm tho, vì ngò rí là một chất khử mùi tự nhiên.
5. Tinh dầu ngò rí có tác dụng gì? cải thiện tâm trạng
Tinh dầu ngò rí có tác dụng gì? Đó chính là khả năng cải thiện tâm trạng nhanh chóng. Khi được sử dụng trong liệu pháp hương thơm , tinh dầu có thể thúc đẩy sự thư giãn vì nó làm giảm bớt lo lắng và căng thẳng.
Thử pha một vài giọt trong máy khuếch tán trong phòng hoặc thoa vào lòng bàn chân trước khi đi ngủ. Nó thúc đẩy cảm giác vui vẻ và kết hợp tốt với các loại tinh dầu nâng cao tinh thần khác như tinh dầu bưởi pomelo , tinh dầu cam bergamot , gừng và chanh.
Nói chung, tinh dầu được biết đến là có tác dụng thúc đẩy sự hưng phấn và giảm mệt mỏi, khiến nó trở thành một lựa chọn tự nhiên tuyệt vời để hỗ trợ chữa trị chứng uể oải vào buổi chiều.
Tác dụng phụ của tinh dầu ngò rí
Cây ngò rí thường không độc đối với con người. Tuy nhiên, cần thận trọng khi sử dụng tinh dầu ngò rí vì nó có nồng độ cao. Một giọt tinh dầu ngò rí không có tác dụng tương tự như thêm một chút gia vị vào thực phẩm.
Tinh dầu ngò rí luôn phải được pha loãng trước khi sử dụng. Để tận hưởng những lợi ích của tinh dầu, hãy trộn một vài giọt với dầu nền hoặc kem dưỡng da trước khi thoa.
Kiểm tra dầu trên một vùng da nhỏ để đảm bảo bạn không bị kích ứng. Nếu bị kích ứng, ngưng sử dụng và hỏi ý kiến chuyên gia y tế.
Có thể uống tinh dầu ngò rí nhưng chỉ khi được hướng dẫn. Chỉ tiêu thụ dầu ngò rí nguyên chất, đã được kiểm định chất lượng và trộn với nước, trà để sử dụng như một chất bổ sung.
Như với hầu hết các loại tinh dầu, không nên cho trẻ em sử dụng ngò rí. Ngoài ra, việc sử dụng tinh dầu ngò rí không được khuyến khích đối với phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú.
Để tinh dầu tránh xa mắt và niêm mạc và không sử dụng tinh dầu ngò rí nếu bạn bị dị ứng với rau mùi.
Cách Trồng Ngò Rí
Ngò rí là một cây cần nhiều nắng nhưng cũng cần bóng râm ở thời điểm nắng nóng nhất trong ngày. Cây sẽ nhanh ra hạt hơn nếu bị căng thẳng bởi thời tiết nóng.
Cây ngò rí thích nghi tốt trên nhiều loại đất miễn là nó không quá chua hoặc quá mặn. Đất khi trồng nên trộn với các loại phân hữu cơ như phân bò hoai mục, phân gà, phân trùn quế, vỏ trấu, xơ dừa, than bùn, mùn hữu cơ… để tăng thêm độ dinh dưỡng cho đất.
Trước khi trồng, bạn nên xử lý mầm bệnh có trong đất trước bằng cách bót lót với vôi rồi phơi ải từ 7-10 ngày nhé.
Cách trồng ngò rí bằng hạt
Ngò rí được gieo từ cuối tháng Ba cho đến đầu tháng Chín. Ngò rí sẽ phát triển tốt nhất khi gieo trực tiếp hơn là trồng trong khay hạt và cấy ghép.
Trước khi gieo, ngâm hạt trong nước ấm từ 35 – 37 độ C trong 24-30 giờ cho hút no nước. Gieo trực tiếp vào đất màu mỡ, thoát nước tốt. Tốt nhất bạn nên gieo hạt theo nhóm 5 hạt, cách hàng 20cm và cây cách cây 20cm.
Khi gieo xong dùng cào răng nhỏ cào nhẹ mặt luống cho hạt chìm vào đất, sau đó phủ trấu, đất mịn hoặc lớp rơm rạ mỏng rồi tưới ẩm đều.
Cách Chăm Sóc Ngò Rí
Quá trình nảy mầm của ngò rí có thể mất đến 3 tuần. Tưới nước trong thời kỳ khô hạn và đảm bảo đất không bao giờ bị khô.
Nếu hoa phát triển, hãy loại bỏ chúng ngay lập tức để cho ngò rí tập trung dưỡng chất của chúng vào việc mọc lá mới. Gieo lại hạt ngò rí ba tuần một lần để đảm bảo bạn luôn có rau ngò rí tươi để ăn trong suốt mùa hé.
Thông thường không cần thiết phải bón phân cho rau ngò rí nếu đất được nuôi dưỡng tốt. Nếu cây mọc dày quá thì phải tỉa bớt cho các cây còn lại phát triển. Cần thường xuyên nhổ cỏ mặt luống và xung quanh.
Cách Thu Hoạch Ngò Rí
Thu hoạch lá khi cây đủ lớn và khỏe để chống chọi. Nhổ hoặc cắt từng lá trên thân hoặc cắt cả thân nếu cần. Cả lá và thân đều dùng được.
Nếu bạn đang trồng ngò rí để lấy hạt, hãy đợi cho đến khi hoa tàn trước khi thu hoạch. Cắt phần đầu của ngò rí và cho phần đầu của ngò rí vào trong một túi giấy, phần thân sẽ cắt ra.
Buộc các thân cây và túi lại với nhau và treo ngược ở nơi khô ráo, thoáng mát. Chờ trong ba tuần và sau đó lắc túi. Những hạt khô sẽ rơi ra khỏi hoa và nằm sẵn dưới đáy túi. Giữ chúng ở nơi khô ráo và gieo lại vào mùa xuân năm sau.
Sau khi cây mọc 30 – 40 ngày thì có thể thu hoạch. Nhổ dần thành 2 – 3 đợt cách nhau 7 – 10 ngày.
