Muỗi là một trong những loại côn trùng tồn tại và thích nghi lâu nhất Hành tinh. Bạn có thể tìm thấy loài này khắp nơi trên thế giới bất kể chỗ nào chỉ cần có một nguồn nước để muỗi có thể sinh sản. Chúng có thể được tìm trong các mỏ cách bề mặt đất gần 1km cũng có thể được tìm thấy trên đỉnh núi cao và có thể tìm thấy ngay trong chính sân vườn nhà bạn. Không phải loài muỗi nào cũng gây bệnh cho con người nhưng nhiều loại thực sự tạo ra sự nguy hiểm vì chúng chứa các loại virus đe dọa tính mạng con người. Vậy muỗi được sinh ra như thế nào? Vòng đời của muỗi có mấy giai đoạn? Muỗi sống được bao lâu? Hãy cùng Gani tìm hiểu qua bài viết dưới đây bạn nhé!
Vòng Đời Của Muỗi – 4 Giai Đoạn
Dù cho là ở môi trường nào đi chăng nữa, tất cả muỗi đều trải qua vòng đời bốn giai đoạn giống nhau: trứng, ấu trùng, nhộng và muỗi trưởng thành
Ba giai đoạn đầu – trứng, ấu trùng và nhộng – phần lớn là dưới nước. Mỗi giai đoạn thường kéo dài từ 5 đến 14 ngày, tùy thuộc vào loài và nhiệt độ môi trường nhưng vẫn có những trường hợp ngoại lệ.
Muỗi sống ở những vùng có một số mùa băng giá hoặc không có nước dành một phần trong năm trong thời gian ngắn ; chúng trì hoãn sự phát triển của mình, thường trong nhiều tháng, và chỉ tiếp tục cuộc sống khi có đủ nước hoặc hơi ấm cho nhu cầu của chúng.
Ví dụ, trứng của muỗi Wyeomyia thường bị đông cứng thành những cục băng trong mùa đông và chỉ nở trong quá trình phát triển vào mùa xuân.
Trứng của một số loài muỗi Aedes vẫn nở bình thường sau một khoảng thời gian ngắn nếu chúng bị khô và chỉ cần có nước là nó nở bình thường
Trứng nở để trở thành ấu trùng , chúng phát triển cho đến khi chúng có thể biến thành nhộng . Muỗi trưởng thành xuất hiện từ nhộng trưởng thành khi nó nổi trên mặt nước.
Muỗi hút máu, tùy thuộc vào loài, giới tính và điều kiện thời tiết, có tuổi thọ trưởng thành tiềm năng khác nhau, từ ngắn nhất là một tuần đến dài nhất là vài tháng. Một số loài có thể làm chậm quá trình trưởng thành trong thời gian ngắn.
Dưới đây là vòng đời của muỗi trải qua 4 giai đoạn mà bạn có thể tham khảo:
Giai đoạn trứng muỗi
Đây là giai đoạn đầu tiên trong vòng đời của muỗi, tùy thuộc vào loài cụ thể, muỗi cái đẻ trứng riêng lẻ hoặc thành từng nhóm được gọi là bè. Trứng được đẻ trực tiếp trên bề mặt nước tĩnh, trong các hốc cây, hoặc ở các khu vực khác dễ bị ngập úng do mưa hoặc ngập lụt.
Ở một số loài, trứng có thể nở trong vài ngày sau khi được đẻ với khoảng thời gian chính xác phụ thuộc vào nhiệt độ.
Các thói quen đẻ trứng của muỗi, cách thức chúng đẻ trứng là khác nhau đáng kể giữa các loài và hình thái của trứng cũng thay đổi theo.
Giống như nhiều loài côn trùng khác, con cái chỉ bay trên mặt nước, nhấp nhô lên xuống mặt nước và thả trứng. Hành vi nhấp nhô cũng xảy ra đối với một số côn trùng đẻ trứng dưới nước khác, ví dụ như chuồn chuồn
Những quả trứng của các loài muỗi gần giống hình điếu xì gà và trôi xuống hai bên.
Con cái của nhiều loài muỗi phổ biến có thể đẻ 100–200 trứng trong suốt giai đoạn trưởng thành của chu kỳ sống. Ngay cả với tỷ lệ trứng cao và tỷ lệ chết giữa các thế hệ, trong khoảng thời gian vài tuần, một cặp sinh sản thành công có thể tạo ra một quần thể hàng nghìn con.
Một số loài khác, chẳng hạn như các thành viên của chi Mansonia , đẻ trứng thành từng mảng, thường được gắn vào mặt dưới của các lá hoa súng.
Họ hàng gần của chúng, chi Coquillettidia , đẻ trứng tương tự, nhưng không gắn với thực vật. Thay vào đó, những quả trứng tạo thành các lớp gọi là “bè” nổi trên mặt nước.
Trứng của đa số các loài muỗi nở càng sớm càng tốt và tất cả các trứng trong ổ đều nở cùng một lúc. Một số loài muỗi trứng lại không nở cùng nhau nên việc kiểm soát những loài như vậy khó khăn hơn nhiều so với những loài muỗi mà ấu trùng của chúng có thể bị tiêu diệt cùng nhau khi chúng nở.
Giai đoạn ấu trùng (lăng quăng)
Khi trứng nở thì tiếp theo là đến giai đoạn của ấu trùng bắt đầu. Ở Việt Nam thường gọi là con lăng quăng, lăng quăng thường sống lơ lửng trên mặt nước vì chúng cần không khí để thở.
Bạn dễ nhận ra có một ống không khí, được gọi là xi phông, kéo dài từ phần sau của ấu trùng đến mặt nước và hoạt động như một ống thở.
Mấy con lăng quăng này thường lọc ăn các vi sinh vật thủy sinh gần bề mặt nước.
Nếu như gặp nguy hiểm thì có ấu trùng muỗi có một cơ chế tự vệ khi kích hoạt thì mấy con lăng quăng có thể lặn sâu hơn xuống nước bằng cách bơi theo chuyển động “S” đặc trưng, đó chính là lý do tại sao nó còn được gọi là con lăng quăng (lắc qua lắc lại, vặn vẹo các kiểu…)
Khi chúng kiếm ăn, ấu trùng muỗi phát triển ra lớp vỏ bên ngoài và hình thành một bộ vỏ ngoài mới, loại bỏ những bộ vỏ cũ.
Giai đoạn ấu trùng (lăng quăng) có thể kéo dài từ 4 đến 14 ngày, thay đổi theo loài, nhiệt độ nước và nguồn thức ăn sẵn có.
Giai đoạn nhộng (Pupa)
Trong giai đoạn nhộng muỗi, chúng nó không kiếm ăn nữa nhưng nhộng vẫn phải thở không khí trên mặt nước và cực kỳ nhạy cảm với ánh sáng, bóng tối và các nhiễu động khác.
Nhộng có thể bơi chủ động bằng cách lật bụng và nó thường được gọi là “con lật đật” vì hành động bơi của nó.
Nếu bị báo động, chẳng hạn như khi có bóng người đi qua, chúng sẽ nhanh nhẹn bơi xuống dưới bằng cách lật bụng giống như cách làm của ấu trùng. Nếu không bị quấy rầy, chúng sẽ sớm nổi lên trở lại.
Giai đoạn nhộng kéo dài từ 1 rưỡi đến 4 ngày, sau đó da của nhộng tách dọc theo lưng cho phép con trưởng thành mới hình thành từ từ trồi lên và nghỉ ngơi trên mặt nước
Và đây là lúc muỗi trưởng thành xuất hiện!
Giai đoạn muỗi trưởng thành
Trong vòng đời của muỗi thì giai đoạn này là có thời gian lâu nhất (trừ khi bị đập chết)
Muỗi đực trưởng thành thường sẽ xuất hiện trước và sẽ nán lại gần nơi sinh sản, chờ đợi những con cái. Giao phối diễn ra nhanh chóng sau khi xuất hiện do tỷ lệ tử vong khi trưởng thành cao.
Khoảng 30% muỗi trưởng thành có thể chết mỗi ngày. Những con cái bù đắp cho tỷ lệ cao này bằng cách đẻ một số lượng lớn trứng để đảm bảo sự tiếp tục của loài.
Muỗi đực chỉ sống trung bình 6 hoặc 7 ngày, chủ yếu ăn mật hoa thực vật và không hút máu. Con cái được cung cấp đầy đủ thức ăn có thể sống đến 5 tháng hoặc lâu hơn, với tuổi thọ trung bình của con cái là khoảng 6 tuần.
Để nuôi dưỡng và phát triển trứng, muỗi cái thường phải dùng hút thêm máu ngoài mật hoa.
Muỗi cái xác định vị trí nạn nhân của mình bằng carbon dioxide và các chất hóa học khác được thở ra. Muỗi rất nhạy cảm với một số hóa chất bao gồm carbon dioxide, axit amin và octenol.
Phạm vi bay trung bình của muỗi cái là từ 1 đến 10 dặm nhưng một số loài có thể bay tới 40 dặm trước khi hút máu. Sau khi hút máu no nê, con cái sẽ đẻ trứng để hoàn thành vòng đời của muỗi.
Trong khi một số loài chỉ đẻ trứng một lần, những loài khác có thể đẻ trứng nhiều lần trong suốt cuộc đời của chúng.
Chiều dài của con trưởng thành thường từ 3 mm đến 6 mm. Những con muỗi nhỏ nhất được biết đến là khoảng 2 mm (0,1 in) và lớn nhất khoảng 19 mm (0,7 in). Muỗi thường nặng khoảng 5 mg. Tất cả các loài muỗi đều có thân hình mảnh mai với 3 đoạn: đầu, ngực và bụng.
Đầu chuyên dùng để tiếp nhận thông tin giác quan và hút thức ăn. Nó có mắt và một cặp râu dài, nhiều đoạn . Các râu rất quan trọng để phát hiện mùi vật chủ, cũng như mùi của nơi sinh sản nơi con cái đẻ trứng.
Ở tất cả các loài muỗi, râu của con đực so với con cái rậm rạp hơn đáng kể và chứa các thụ thể thính giác để phát hiện tiếng rên rỉ đặc trưng của con cái.
Muỗi Anopheles (anophen) có thể bay tới 4 giờ liên tục với tốc độ 1 đến 2 km / h, di chuyển tới 12 km trong một đêm. Con đực đập cánh từ 450 đến 600 lần mỗi giây.
Phần bụng chuyên để tiêu hóa thức ăn và phát triển trứng; bụng của muỗi có thể chứa lượng máu gấp ba lần trọng lượng của chính nó. Phần bụng này bự ra đáng kể khi một con cái hút máu.
Máu được tiêu hóa theo thời gian, đóng vai trò là nguồn cung cấp protein cho quá trình sản xuất trứng, dần dần sẽ làm đầy ổ bụng.
Video vòng đời của muỗi
Muỗi Sống Được Bao Lâu?
Theo Hiệp hội Kiểm soát Muỗi Hoa Kỳ (AMCA), tuổi thọ của những loài muỗi thực sự khác nhau tùy theo loài, với phần lớn muỗi cái trưởng thành chỉ sống được từ hai đến ba tuần.
Trong điều kiện bình thường, muỗi trưởng thành trung bình thường sống khoảng 2 đến 3 tuần .
Tuy nhiên, tuổi thọ của muỗi thực sự có thể từ vài tuần đến vài tháng, tùy thuộc vào loài, môi trường và mùa.
Tùy thuộc vào loài
Đối với loài muỗi nhà (Culex pipiens) thường sống khoảng 10 đến 60 ngày .
Một loài phổ biến khác, muỗi vằn châu Á (Aedes albopictus), có tuổi thọ trung bình từ 30 đến 40 ngày .
Muỗi cái thường sống lâu hơn muỗi đực. Hầu hết con đực chỉ sống được một tuần, trong khi hầu hết con cái có thể sống đến một tháng.
Chỉ có muỗi cái mới đốt người và hút máu; muỗi đực thường ăn mật hoa và vô hại đối với con người.
Tùy thuộc vào Môi trường
Môi trường cũng đóng vai trò quyết định muỗi sống được bao lâu. Ví dụ, muỗi chỉ đạt được tuổi thọ tối đa nếu chúng không bị động vật ăn thịt đè bẹp hoặc bị con người tiêu diệt trước.
Nhiệt độ, độ ẩm và sự sẵn có của nguồn thức ăn là tất cả các yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ của muỗi trong một khu vực cụ thể.
Bất cứ khi nào có thể, kiểm soát các yếu tố môi trường này – ví dụ, bằng cách sử dụng máy hút ẩm hoặc loại bỏ nước đọng là một trong những cách đuổi muỗi hiệu quả nhất.
Tùy thuộc vào mùa
Cái này thường thấy ở Việt Nam, vào mùa mưa là muỗi sinh sản mạnh vì có nhiều vũng nước đọng gây ra dịch bệnh khắp nơi. Còn vào mùa hè thì thường khô hạn hơn nên tỉ lệ sinh sản của muỗi cũng thấp nên đẻ ít.
Muỗi sống trong nhà bao lâu?
Nếu để cửa sổ mở và cho phép một con muỗi bay vào, chúng ta có thể tự hỏi liệu bạn có thể đợi nó tự chết hay không.
Trong khi những con muỗi trưởng thành ở ngoài trời có thể tồn tại trung bình từ 2 đến 3 tuần thì những con muỗi trung bình có thể tồn tại đến một tháng trong nhà.
Môi trường trong nhà “lý tưởng” hơn đối với muỗi, vì không có các động vật ăn thịt tự nhiên thường ăn chúng.
Nhà của bạn có nhiều nơi tối và ẩm ướt để muỗi trú ngụ, chẳng hạn như dưới bồn rửa hoặc trong tủ quần áo, nhà để xe hoặc bất cứ chỗ nào
Ngoài ra còn có rất nhiều nguồn thực phẩm và nước có thể được tìm thấy trong một ngôi nhà bình thường. Nếu như một con muỗi cái vào nhà và cắn bạn no nê thì nó có thể đẻ tới 300 trứng trong một đợt.
Muỗi Sống Được Bao Lâu Nếu Không Có Máu?
Bạn có thể “bỏ đói” sự xâm nhập của muỗi bằng cách đi du lịch vài ngày hay không?
Câu trả lời là không. Ngay cả khi không có máu, muỗi thường sẽ sống được khoảng 2 đến 3 tuần (hoặc lâu hơn, trong điều kiện lý tưởng).
Bất chấp những gì nhiều người tin tưởng, muỗi không thực sự cần hút máu vẫn sống khỏe.
Và chỉ có muỗi cái mới cắn người và hút máu nhưng chúng không làm như vậy để tồn tại – chỉ cần máu để chúng đẻ trứng. Nếu không có máu người thì máu từ các động vật có xương sống khác (ví dụ như mèo và chó) cũng sẽ đủ.
Để nuôi dưỡng hàng ngày, ấu trùng muỗi ăn tảo và vi khuẩn, chất hữu cơ trong nước. Muỗi trưởng thành cần đường mà chúng thường lấy từ mật hoa, nước hoa quả và nhựa cây.
Trứng muỗi bao lâu mới nở?
Như đã nói ở trên, muỗi cái có thể đẻ tới 300 trứng trong mỗi đợt. Chỉ mất khoảng 8 đến 10 ngày để những quả trứng này nở và phát triển thành con trưởng thành.
Tùy thuộc vào loài muỗi, các hành vi sinh sản có thể khác nhau. Nhiều loài, như muỗi nhà thông thường, đẻ trứng trong nước tù đọng. Bạn có thể kiểm soát chúng nó bằng cách loại bỏ, hoặc thường xuyên làm sạch và thay thế các nguồn nước đọng.
Muỗi Kiếm Ăn Như Thế Nào?
Thông thường, cả muỗi đực và muỗi cái đều ăn mật hoa , chất lỏng tiết ra từ rệp và nước ép thực vật nhưng khi cần phải sinh sản thì muỗi cái đâm xuyên da vật chủ và hút máu chúng như ký sinh trùng .
Ở nhiều loài, con cái cần lấy chất dinh dưỡng từ máu trước khi có thể đẻ trứng, trong khi ở nhiều loài khác, lấy chất dinh dưỡng từ máu giúp muỗi đẻ nhiều trứng hơn.
Muỗi có nhiều cách khác nhau để tìm mật hoa hoặc con mồi, bao gồm cả cảm biến hóa học, thị giác và cảm nhiệt. Cả chất dinh dưỡng từ thực vật và máu đều là nguồn năng lượng hữu ích dưới dạng đường và máu cũng cung cấp nhiều chất dinh dưỡng cô đặc hơn, chẳng hạn như lipid , nhưng chức năng quan trọng nhất của máu là thu nhận protein làm nguyên liệu để đẻ trứng.
Cách thức muỗi tấn công con người
Đối với con người, sở thích kiếm ăn của muỗi thường bao gồm: những người có nhóm máu O , thở nhiều, nhiều vi khuẩn trên da, thân nhiệt cao và phụ nữ mang thai.
Muỗi cái săn tìm vật chủ hút máu bằng cách phát hiện các chất hữu cơ như carbon dioxide (CO2) và 1-octen-3-ol ( rượu nấm , được tìm thấy trong hơi thở thở ra) được tạo ra từ vật chủ và thông qua nhận dạng trực quan.
Muỗi thích một số người hơn những người khác. Mồ hôi của nạn nhân ưa thích có mùi hấp dẫn hơn những người khác vì tỷ lệ carbon dioxide, octenol và các hợp chất khác tạo nên mùi cơ thể.
Một hợp chất khác được xác định trong máu người có tác dụng thu hút muỗi là sulcatone hoặc 6-methyl-5-hepten-2-one, đặc biệt đối với muỗi Aedes aegypti có gen cảm thụ mùi Or4.
Trong số 72 loại thụ thể mùi trên râu của nó, ít nhất 27 loại được điều chỉnh để phát hiện các hóa chất có trong mồ hôi. Ở muỗi vằn, việc tìm kiếm vật chủ diễn ra trong hai giai đoạn.
Đầu tiên, muỗi bay vòng vòng cho đến khi nhận biết được chất kích thích của vật chủ, sau đó nó theo dõi để tiếp cận có mục tiêu.
Hầu hết các loài muỗi kiếm ăn vào sáng sớm hoặc chiều tối. Vào thời điểm nắng nóng trong ngày, hầu hết muỗi đều nghỉ ngơi ở nơi mát mẻ và chờ đến chiều tối, mặc dù chúng vẫn có thể đốt nếu bị quấy rầy.
Một số loài, chẳng hạn như muỗi vằn được biết là bay và kiếm ăn vào ban ngày.
Trước và trong khi hút máu, muỗi hút máu sẽ tiêm nước bọt vào cơ thể của (các) vật chủ. Nước bọt này đóng vai trò như một chất chống đông máu ; nếu không có nó, vòi của muỗi cái có thể bị tắc nghẽn bởi các cục máu đông.
Nước bọt cũng là con đường chính mà nó truyền mấy virus nguy hiểm cho vật chủ. Các tuyến nước bọt là mục tiêu chính của hầu hết các mầm bệnh, khi chúng tìm đường xâm nhập vào vật chủ qua nước bọt.
Vết muỗi đốt thường để lại vết ngứa , vết sưng tấy trên da nạn nhân, nguyên nhân là do histamine cố gắng chống lại protein do côn trùng tấn công để lại.
Vòng đời của muỗi không quá dài mà cũng không quá ngắn đủ để gây ra các bệnh nguy hiểm cho con người. Trong điều kiện tối ưu, muỗi có thể sống được tới một tháng. Do đó, tìm cách diệt muỗi luôn là vấn đề nhức nhối của nhiều gia đình. Nếu bạn đang cần tìm các loại tinh dầu thiên nhiên để đuổi muỗi an toàn cho sức khỏe thì hãy liên hệ tinh dầu Gani nhé!
